Joods-Amerikaanse literatuur in de Olterterper kring: Engelse uitgaven

Voor degenen die de joods-amerikaanse literatuur in het Engels willen lezen - zeer aan te bevelen - heb ik hieronder de werken bij elkaar gezet.

Paul Auster - Onzichtbaar

















Michael Chabon - De Jiddische Politiebond


















Jonathan Safran Foer


















Philip Roth - Operatie Shylock

Joods-Amerikaanse schrijvers

Paul Auster - Onzichtbaar

Michael Chabon - De Jiddische Politiebond

 Jonathan Safran Foer - Alles is verlicht

Philip Roth - Operatie Shylock 

Paul Auster - Onzichtbaar

Austers vijftiende roman opent in New York, in de lente van 1967. Adam Walker is twintig jaar, en pas afgestudeerd aan Columbia University. Hij wil dichter worden. Op een feestje ontmoet hij de raadselachtige Fransman Rudolf Born en diens zwijgzame maar verleidelijke vriendin Margot. Voordat hij het weet is Adam verwikkeld in een perverse driehoeksverhouding die tot een plotse geweldsdaad leidt. Zijn leven neemt een totaal andere wending. Een faustiaanse nieuwe roman vol passie van een van de grootste hedendaagse Amerikaanse auteurs.

Paul Auster

 

Image by Getty Images via Daylife

Een adembenemende roman die ons van 1967 tot 2007 voert, van New York tot Parijs tot de Caraïben. Auster brengt het schaduwland tussen geheugen en waarheid in kaart, tussen schrijverschap en identiteit, in een verhaal vol woede, lust en een nietsontziende zoektocht naar rechtvaardigheid.

Koop het bij Bol

Onzichtbaar
Paul Auster

Michael Chabon - De Jiddische Politiebond

Michael Chabon

Image via Wikipedia

Hoe zou de wereld er nu uitzien als alles vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog anders was gelopen? In dit elegante, speelse gedachte-experiment van Michael Chabon vestigt een nieuwe gemeenschap van Joden uit het oude Europa zich tijdens de Tweede Wereldoorlog in de fictieve Amerikaans-Joodse staat Alaska.

Koop het bij Bol 

De Jiddische politiebond
Michael Chabon

Na zestig jaar telt de bevolking vijf miljoen zielen; Jiddisch is de voertaal. In de ruige, overbevolkte hoofdstad Sitka stuit inspecteur Meyer Landsman op het lijk van een heroïnejunk annex schaakwonder. Al snel leidt deze moord naar de charismatische rabbijn Heskel Sjpilman, aanvoerder van een sekte die er maffiose praktijken op na houdt. Maar achter de sekte duikt een nog veel dreigender schaduw op....

Jonathan Safran Foer - Alles is verlicht

In de zomer na zijn afstuderen reist een schrijver naar het oostelijk deel van Europa. Slechts gewapend met een vergeelde foto gaat hij op zoek naar Augstine, de vrouw die al dan niet een schakel is met zijn grootvader die hij nooit heeft gekend - de vrouw die zijn grootvader, zo is hem verteld, uit de handen van de nazi's heeft gered.

Koop het bij Bol

Alles is verlicht pap
Jonathan Safran Foer

Vergezeld door de onvergetelijke Alex, zijn jonge Oekraïnse gids en tolk die behept is met een komisch spraakverwarrend accent, maakt Jonathan een donquichotachtige zoektocht door een verwoest landschap, terug naar een onverwacht verleden. Verweven door dit verhaal is de roman die de schrijver aan het schrijven is: een betoverende legende over zijn grootvaders dorp, een sjtel, in de Oekraïne, een lappendeken van verbijsterende overeenkomsten die de generaties door de tijd heen verbindt.

Gepassioneerd, vol verbeeldingskracht en gekenmerkt door een onuitwisbare humaniteit; Alles is verlicht ontgint de zwarte gaten in de geschiedenis en is uiteindelijk een verhaal over het zoeken naar mensen en plaatsen die niet langer bestaan, naar verborgen waarheden die iedere familie overschaduwen en over de broze, maar noodzakelijke verhalen die verleden en de toekomst met elkaar verbinden.

Philip Roth - Operatie Shylock

In het King David Hotel in Jeruzalem logeert een man van middelbare leeftijd die in het openbaar het 'diasporisme' bepleit als enige oplossing voor de conflicten in het Midden-Oosten: alle asjkenazische Joden dienen terug te keren naar de Europese steden waaruit ze door Hitler verdreven en door het zionisme van Theodor Herzl weggelokt zijn.

Koop het bij Bol

Operatie shylock
Philip Roth

Het lijkt de uitspraak van een ogenschijnlijke gek, maar dan wel een die sprekend lijkt op de Amerikaanse romanschrijver Philip Roth.
Tegen de achtergrond van de Palestijnse opstand en doorvlochten met scènes uit het Demjanjuk-proces speelt zich in Operatie Shylock het even verbeten als komische, maar immer actuele duel af tussen de schrijver Philip Roth en zijn ongrijpbare evenbeeld.

RAV

De missie van de human-resources-manager

Wat is het thema van dit boek?

Het thema van een boek is het onderwerp PLUS wat de schrijver erover wilde zeggen, kort samengevat en gebaseerd op de tekst.
Soms ligt dit thema aan de oppervlakte van het verhaal, maar soms - zoals vaak bij Amos Oz en Yehoshua - ligt het als realiteit "achter" het verhaal, of lijkt het maar een subthema te zijn.

Het is dus niet hetzelfde als de "kern van het verhaal", of de "boodschap die ik erin zag", of iets van die aard. Als je antwoord zoekt op deze vraag hoort de tekst er dus bij. De tekst heeft altijd het laatste woord!

Het thema is dus ook niet, wat de uitgever op de achterflap heeft gezet: "het groeiende gebrek aan menselijke saamhorigheid in de samenleving." Dat is wel pakkend voor Nederlandse lezers die aan de verwijzingen naar Israel geen boodschap hebben, en het drukt wel de inhoud van het eerste deel uit. Maar het negeert wat er in de twee andere delen van deze "passie" eigenlijk gebeurt.

Ook het eind van de flaptekst: "de verbeten stellingname" van de hoofdpersoon, onthult niet echt wat Yehoshua met dit boek wilde zeggen. Flapteksten willen graag aansluiting zoeken bij de algemene verwachting van lezers maar zijn daarom nog niet geschikt om vast te stellen wat het thema is.

Een aantal zaken rondom het thema zijn natuurlijk ook uit het verhaal als geheel te begrijpen. Zoals dat in de achterflap-tekst ook gedaan is. Ik noteerde van jullie:

- vervreemding tussen mensen
- Harteloosheid van bedrijven, mensen worden naamloos en nummers
- Je moet beslissingen nemen in je leven
- Hoe kom je van je schuld af (in verband met de fabriekseigenaar/oude man.)

Als we naar de tekst zelf kijken, komt er toch iets anders tevoorschijn. Hoe geeft Yehoshua zelf het thema aan?
Eén van de mogelijkheden is, te kijken naar het begin en het einde van het verhaal. Het begint met een verwijzing naar de ontmoeting met de moeder van Julia Agajev, en die ontmoeting staat bijna aan het eind opgetekend (p. 248). Die ontmoeting met de oude vrouw is een sleutelgebeurtenis. Daarna vraagt de manager zich af of hij geen fout heeft gemaakt (p. 251) en dan eindigt het boek met het telefoongesprek met de fabriekseigenaar waaruit blijkt dat de manager het lijk van Julia wil meenemen naar Jeruzalem om haar daar te begraven. Termen als "het sleetse Jeruzalem", dat zijn "glans aan betekenis" moet terugvinden werken als een aanwijzing voor het doel van het boek.
Het thema kun je dan ook zo omschrijven:

- Hoe krijgt Jeruzalem zijn oude glans en betekenis weer terug?
- Wanneer we het weer leren zien als een symbool van hoop en leven, en niet alleen als "onze" plek waar we bedreigd worden door alle niet-joden.

Dat Julia bij Jeruzalem hoort omdat ze er zelf wilde wonen (wat ze met de dood bekopen moest) wordt dan omgevormd tot een teken van hoop. Ook mooi geformuleerd: er is iets in Jeruzalem dat háár toebehoorde. En de deportatie van het lijk van Jeruzalem naar Siberië is een voorbeeld van de oude Zionistische denkwijze: Jeruzalem is alleen voor joden. Een Israëli kan alleen maar een jood zijn. (Terwijl er vele moslims in Israel wonen en velen uit Rusland die op een andere manier bij Israel horen.)
Kortom: Jeruzalem is de plaats waar iedereen moet kunnen wonen en wie er woont (en leeft en sterft) is waarlijk Israëli. M.a.w. een jood in New York mag zich nog zo verbonden voelen met Israel, maar hij is in geen enkele zin een Israëli, een uitspraak waar Yehoshua nogal veel negatieve reacties mee opriep.

Meer over dit boek is te vinden op:
http://www.robbertveen.com/joodse-literastuur.php